Η ρινίτιδα αποτελεί ένα από τα συχνότερα προβλήματα της παιδικής ηλικίας που συχνά προκαλεί άγχος στους γονείς λόγω της επίδρασης που έχει στις καθημερινές ασχολίες του παιδιού, στον ύπνο του αλλά και λόγω της επιμονής της σε αρκετές περιπτώσεις.

Τι είναι η ρινίτιδα;

Ρινίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή του ρινικού επιθηλίου που έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω συμπτώματα: ρινική συμφόρηση (μπούκωμα), καταρροή, πταρμούς (φτέρνισμα) και ρινικό κνησμό (φαγούρα).

Ποιες μορφές ρινίτιδας υπάρχουν;

Η ρινίτιδα μπορεί να είναι λοιμώδης, να οφείλεται δηλαδή σε μικρόβια, μπορεί να είναι αλλεργική όταν οφείλεται σε έκθεση σε κάποιο αλλεργιογόνο ή ακόμα μη αλλεργική και μη λοιμώδης, μία υποομάδα που περιλαμβάνει τη ρινίτιδα διαφόρων άλλων αιτιών. Αξιζει να σημείωθεί ότι αρκετές φορές η λοιμώδης ρινίτιδα μπορεί να συνυπάρχει με την αλλεργική ειδικά σε ασθενείς με αλλεργικό υπόβαθρο.

Η λοιμώδης ρινίτιδα μπορεί να είναι οξεία, η οποία προκαλείται από ιούς ή μπορεί να είναι χρόνια που συνηθέστερα οφείλεται σε βακτήρια. Είναι αρκετά συχνή σε παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι ένα παιδί προσχολικής ηλικίας μπορεί να έχει συμπτώματα ρινίτιδας ακόμα και 8 φορές μέσα σε έναν χρόνο ενώ ένα παιδί σχολικής ηλικίας ακόμα και 4 φορές.

Η αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται όταν ένα αλλεργικό παιδί έρθει σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο του περιβάλλοντος όπως η γύρη των δένδρων και των φυτών, οι μύκητες, τα ακάρεα του σπιτιού ή ακομα και το επιθήλιο της γάτας. Τα συμπτώματα ξεκινούν είτε άμεσα μετά την επαφή ή ακόμα και 12 ώρες μετά και περιλαμβάνουν :

• φτάρνισμα
• φαγούρα στη μύτη και στον ουρανισκο
• μπούκωμα
• ρινική καταρροή

Πολλές φορές τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται και από αλλεργική επιπεφυκίτιδα δηλαδή κόκκινα και υγρά μάτια με φαγούρα.

Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανίζεται συγκεκριμένες εποχές του χρόνου π.χ την άνοιξη όταν οφείλεται στη γύρη ή ακόμα και όλο τον χρόνο όταν π.χ σχετίζεται με αλλεργιογόνα μέσα στο σπίτι.

Η μη αλλεργική, μη λοιμώδης ρινίτιδα οφείλεται σε διάφορες αιτίες όπως η λήψη φαρμάκων, η επαφή με ερεθιστικούς παράγοντες ή ακόμα και οι ορμονικές διαταραχές.

Ποια άλλα νοσήματα μπορεί να εμφανίζονται με τη ρινίτιδα;

Η ρινιτιδα μπορεί να σχετίζεται με:

• υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστησεων (κρεατάκια) για αυτό και συχνά χρειάζεται εκτίμηση των παιδιών και από ΩΡΛ
• ρινοκολπίτιδα, που μπορεί να οφείλεται σε ιούς ή σε βακτήρια. Τα παιδιά με ρινοκολπίτιδα μπορεί να έχουν επίμονο μπούκωμα, πυώδεις ρινικές εκκρίσεις και πόνο ή αίσθημα πίεσης στο πρόσωπο
• καταρροϊκή ωτίτιδα, συλλογή δηλαδή υγρού μέσα στο αυτί που μπορεί να προκαλέσει απώλεια ακοής και καθυστέρηση του λόγου
• άσθμα, που χαρακτηρίζεται από την εμφάνισή βήχα και δύσπνοιας
• αλλεργική επιπεφυκίτιδα
• δυσκολίες στον ύπνο όπως ροχαλητό και άπνοιες

Υπάρχει φυσιολογική ρινίτιδα;

Υπάρχουν μορφές ρινίτιδας που οφείλονται σε φυσιολογικά αντανακλαστικά και δεν πρέπει να προβληματίζουν τους γονείς. Τέτοια είναι η ρινίτιδα που εμφανίζεται σε κάποια παιδιά το πρωί όταν ξυπνούν. Τα παιδιά αυτά εμφανίζουν αμέσως μετά την αφύπνιση  μπούκωμα χωρίς φτερνίσματα που περνά μετά από λίγη ώρα. Επίσης φυσιολογικό αντανακλαστικό είναι τα φτερνίσματα όταν υπάρχει έντονη ηλιοφάνεια.

Πώς γίνεται η διάγνωση των διαφόρων μορφών ρινίτιδας;

Καταρχήν ο παιδίατρος θα λάβει ένα λεπτομερές ιστορικό για το είδος, τη διάρκεια και την ένταση των συμπτωμάτων, την συχνότητα και την εποχικότητα και για το εάν σχετίζονται με την επαφή του παιδιού με κάποιον παράγοντα.

Πιθανώς να χρειαστούν εργαστηριακές εξετάσεις ειδικά εάν υπάρχει υποψία αλλεργικής νόσου όπως είναι τα τεστ αλλεργίας και σε κάποιες περιπτώσεις η συνδρομή άλλων ειδικών όπως ο ΩΡΛ ή ο αλλεργιολόγος.

Ποια είναι η θεραπεία της ρινίτιδας;

Η κατάλληλη θεραπεία αποφασίζεται από τον παιδίατρο ανάλογα με το είδος της ρινίτιδας και την ύπαρξη ή όχι συνοδών νοσημάτων όπως αυτά που προαναφέρθηκαν.

Στην οξεία λοιμώδη ρινιτιδα συνηθως αρκούν οι πλύσεις της μύτης με φυσιολογικό ορό ενώ η αλλεργική ρινίτιδα αντιμετωπίζεται αρχικά με φαρμακευτική θεραπεία και μετά από αλλεργιολογική εκτίμηση πιθανώς με θεραπεία απευαισθητοποίησης. Πρόκειται για μια μορφή θεραπείας που στοχεύει στο να ‘αλλάξει’ τον τρόπο που αντιδρά το παιδί στα αλλεργιογόνα ώστε τελικά να απαλλαχθεί από τα συμπτώματα της αλλεργίας.